30 NOV 2023
Words by: Ελίζα Σουφλή / Photography: Θάνος Τσάντας
Επίσκεψη στο στούντιο: Χριστίνα Κουτσολιούτσου
Επισκεπτόμαστε τον δημιουργικό χώρο της καλλιτέχνιδας για τη νέα μας συνεργασία
Από τη βοή του κεντρικού δρόμου ανηφορίζω στα πιο ήσυχα στενά της Κυψέλης για να συναντήσω για δεύτερη φορά τη Χριστίνα. Τα τρία φρέσκα και φωτεινά Notebooks του Frogs to Princes ήταν η αφορμή για να βρεθώ αρχικά στο ημιυπόγειο στούντιο στο Γαλάτσι, όπου διάφοροι καλλιτέχνες συναντιούνται και δημιουργούν και τώρα στο φωτεινό διαμέρισμα της Κυψέλης για να συναντήσω τη Χριστίνα Κουτσολιούτσου, την εικαστικό που αναζητά τα τροπικά στοιχεία στην πόλη και φέρνει το χρώμα σε πρωτεύουσα θέση σε όλα της τα έργα.
Η Χριστίνα, με ένα γλυκό και φιλόξενο χαμόγελο, με υποδέχεται στην είσοδο και με ξεναγεί αρχικά στον χώρο. Καθόμαστε στο δικό της αγαπημένο μαγικό σημείο. Ρίχνω μια ματιά τριγύρω και νιώθω πραγματικά ότι ξεκινώ να ταξιδεύω σε ένα τροπικό τοπίο, πιο εξωτικό από την Αθήνα, αρκετά μακριά, μα και πολύ κοντά της. Γύρω μου πίνακες, ζωγραφισμένες μορφές από χαρτόνια και ένα μισοτελειωμένο έργο σε καβαλέτο.
Στην κουβέντα μας αναφέρει πολλές φορές τη λέξη χάος. Γελάμε πραγματικά πολύ συζητώντας. Μου περιγράφει τις μέχρι τώρα εμπειρίες της και τις σκέψεις της για τη ζωή. Μοιραζόμαστε την αγάπη μας για το Art Therapy και τη δύναμη των συμβόλων που παίζουν καίριο ρόλο στη ζωγραφική της. «Σιγά-σιγά γίνεται μία φωλίτσα!» μου λέει για το pop-up store της που γεννιέται στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης. Αυτό νιώθω ότι ισχύει και για τη γωνιά της στο Amphicar studio. Συνειδητοποιώ πόσο δεμένη είναι με τα έργα της και αναρωτιέμαι πώς νιώθει όταν έρχεται η ώρα να τα αποχωριστεί. Ξεχνώ να τη ρωτήσω, αλλά το κρατώ για την επόμενή μας συνάντηση…
Ας τη γνωρίσουμε!
Χαίρομαι πολύ που έχουμε την ευκαιρία να τα πούμε από κοντά. Ας μιλήσουμε για το συναρπαστικό στούντιο Amphicar. Πότε ξεκίνησες να βρίσκεσαι εκεί;
Το Amphicar είναι ένας χώρο που φιλοξενεί καλλιτέχνες κυρίως στο ξεκίνημα τους και τον τρέχει η Μαριλία Κολυμπίρη, απόφοιτη Καλών Τεχνών. Εγώ το βρήκα σε μία φάση της ζωής μου που ήθελα να ασχοληθώ καθαρά με το εικαστικό κομμάτι και να βρω έναν χώρο, όπου να μπορώ να δουλεύω και να αισθάνομαι άνετα. Όλοι εκεί είμαστε του χώρου, επικοινωνούμε με τον ίδιο τρόπο: μέσω της τέχνης.
Οπότε πόσα άτομα είστε τώρα;
Είμαστε εφτά καλλιτέχνες. Ο καθένας έχει τον δικό του χώρο και μπορεί να έρθει όποτε θέλει να ασχοληθεί με την τέχνη του.
Εσύ πόσες ώρες περνάς περίπου στο Amphicar;
Μέχρι να νιώσω άνετα με τον χώρο πήγαινα λίγες ώρες. Πλέον προσπαθώ να πηγαίνω σχεδόν καθημερινά και να κάνω όση περισσότερη δουλειά μπορώ. Αυτήν τη στιγμή δουλεύω κάποια νέα project. Δεν έχω μεταφέρει όλα μου τα πράγματα στο στούντιο, υπάρχει κι ένα μεγάλο κομμάτι της προσωπικότητάς μου και της τέχνης μου εδώ, στην Κυψέλη, στη Φωκίωνος. Είναι το πατρικό μου σπίτι, το οποίο έχω μετατρέψει πρακτικά σε γκαλερί-στούντιο.
Μιας και αναφέρεις την Κυψέλη, θέλω να μιλήσουμε λίγο για τους τόπους που έχεις ζήσει. Από τις urban γειτονιές της Κυψέλης, λοιπόν, όπου μεγάλωσες, στο Λονδίνο για σπουδές, μετά μία στάση στην Πορτογαλία και μόνιμα πίσω στην Ελλάδα. Ξεκινώντας από το Λονδίνο, πώς ήταν η εμπειρία σου εκεί;
Από μικρή είχα τάσεις φυγής, δημιουργικής πάντα. Το πρώτο βήμα έγινε με τις σπουδές μου στο Λονδίνο. Έκανα fine art στο Camberwell College of Arts, Νότιο Λονδίνο. Μετά τα πρώτα δύο χρόνια ένιωσα πραγματικά κομμάτι της πόλης. Στα επόμενα δύο, βίωσα αυτό το απίστευτο vibe της. Στο πανεπιστήμιο δινόταν έμφαση στο κομμάτι των installations σύγχρονης τέχνης. Στην πρακτική μου ενσωμάτωσα αρκετά στοιχεία από την Ελλάδα. Η πτυχιακή μου συγκεκριμένα ήταν μία εγκατάσταση από παξιμάδια, τα οποία μου έστελνε συχνά η μητέρα μου μαζικά, γιατί ήταν ελαφριά. Τα είχα τρίψει και είχα φτιάξει ένα γλυπτό, λίγο arte povera.
Το ταξίδι σου στην Πορτογαλία που ακολούθησε ξέρω ότι είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Πώς βρέθηκες εκεί;
Μετά το Λονδίνο επέστρεψα στην Ελλάδα. Ήθελα πολύ να ασχοληθώ με το art therapy. Στην Πορτογαλία αποφάσισα να πάω εντελώς τυχαία. Είχα δει ότι υπήρχε το EVS, European Solidarity Course λέγεται τώρα, ένα εθελοντικό πρόγραμμα μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης για εθελοντική εργασία, ενώ σου καλύπτουν κάποια βασικά έξοδα. Μου έγινε σαφές ότι μετά από δυόμισι χρόνια εδώ, ήθελα να ξαναφύγω. Έφυγα, λοιπόν, για Πορτογαλία. Έμενα λίγο έξω από τη Λισαβόνα, παραλιακά, και εργαζόμουν σε ένα Κέντρο Ψυχικής Υγείας, όπου δίδασκα ένα βιωματικό σεμινάριο τέχνης. Χρησιμοποιούσαμε ό,τι υλικά είχαμε. Το σεμινάριο γινόταν στα Πορτογαλικά, οπότε έμαθα και τη γλώσσα.
Όπως λες, πορτογαλικά έμαθες εκεί, δεν ήξερες. Το language barrier πιστεύεις πως μέσω της τέχνης καταφέρατε να το υπερπηδήσετε;
Ναι, σίγουρα. Η αλήθεια είναι ότι κι εγώ είχα πολλή όρεξη να μάθω τη γλώσσα του πολιτισμού. Είχα πάντα μια ιδιαίτερη αγάπη για τη Βραζιλία και η εκμάθηση της γλώσσας ήταν σαν ένα βήμα προς τα κει. Ήθελα να απορροφήσω ό,τι μπορούσα, να είμαι 100% παρούσα.
Τι κρατάς από αυτήν την πόλη;
Δούλευα καθημερινά τα πρωινά και τα απογεύματα εξερευνούσα τη Λισαβόνα. Τη γύρισα. Κρατώ σίγουρα τα χρώματά της, που έπαιξαν πολύ μεγάλο ρόλο στην τέχνη μου, τη φύση μέσα στην πόλη και κυρίως τη δύση στη Λισαβόνα. Τα χρώματα, το πορτοκαλί και το μπλε, που έβλεπα σε όλες τις μορφές όποτε έβγαινα στον ωκεανό, τα κράτησα και προσπαθώ να τα βγάζω μέχρι σήμερα στα έργα μου.
Πάμε στο brand σου: @funny_radical_acne_scars. Ουσιαστικά πρόκειται για rebranding, σωστά;
Ακριβώς, αυτό το όνομα είναι rebranding.
Θέλω να μου πεις, πώς προέκυψε το όνομα και κυρίως πώς γεννήθηκε η ανάγκη να μιλήσεις με έναν διαφορετικό τρόπο στο κοινό. Σε φαντάζομαι στο όμορφο urban αυτό διαμέρισμα να αναζητάς τρόπους να παρουσιάσεις τον εαυτό σου αλλιώς…
Πράγματι! Πριν εμφανιζόμουν ως “Christina’s magic world”. Είχα ξεκινήσει το brand με μαντίλια και στη συνέχεια έγινε το rebranding σε “Funny Radical Acne Scars”. Ουσιαστικά η αφορμή ήταν μία αίτηση που έκανα σ’ ένα πανεπιστήμιο για μεταπτυχιακό, όπου ζητούσαν να περιγράψω τον εαυτό μου. Έτσι, σκέφτηκα ότι αν κάτι θα μπορούσα να πω για μένα θα ήταν ότι είμαι αστεία (funny), είμαι λίγο ριζοσπαστική (radical) και τα σημάδια ότι έχω περάσει ακμή (acne scars). Βγήκε χωρίς να το έχω στιλιζάρει ιδιαίτερα. Δεν είχα πλάνο.
Και μέσα στην καραντίνα, ξεπετάγεται το δικό σου pop-up store στην καρδιά της Κυψέλης, στη Δημοτική Αγορά. Πώς ήταν αυτή η εμπειρία;
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα από το Λονδίνο, σκέφτηκα πως κάπως πρέπει να βγάλω χρήματα από την τέχνη μου πέρα από τους πίνακες. Έτσι ξεκίνησα να φτιάχνω μαντίλια με δικά μου σχέδια. Οι γονείς μου έχουν μία τουριστική επιχείρηση, οπότε αυτό βοήθησε. Όταν γύρισα από Πορτογαλία, είμαστε στα δύο χρόνια μετά τον Covid και έχουν αρχίσει τα πράγματα λίγο να κινούνται. Έτσι, λέω στον εαυτό μου: «Πρέπει να ξαναμπείς στο παιχνίδι». Αρχίζω, λοιπόν, και ζωγραφίσω καπέλα, bucket hats, ωραία, λευκά σαν καμβά, λευκά πουκάμισα, που βρίσκω σε second hand μαγαζιά και κεραμικά. Αρχικά το τρέχω μέσω Instagram και πάει καλά. Βλέπω τότε ένα open call στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης για ένα pop-up store. Το νοικιάζω στην αρχή για έναν μήνα και το γεμίζω. Το ονομάζω πλέον “Funny Radical Acne Scars”. Σιγά-σιγά γίνεται μία φωλίτσα! Τελικά έκατσα ενάμιση χρόνο. Ήθελα πολύ να έρθει ο κόσμος σε επαφή με την τέχνη μου.
Είσαι ανήσυχο πνεύμα, Χριστίνα… Τι σε κινεί στην τέχνη και στη ζωή;
Λειτουργώ σε φάσεις, δηλαδή υπάρχουν φάσεις που είμαι φουλ δημιουργική και αυτό συνήθως συνδυάζεται με ταξίδια, παραγωγή ρούχων και οτιδήποτε μπορώ να σκεφτώ, αλλά υπάρχουν και φάσεις που είμαι στάσιμη. Υπάρχει και η μαύρη περίοδος. Αρχίζω και απομακρύνομαι λίγο από τον κόσμο, επεξεργάζομαι ό,τι μου συνέβη, κάνω αναδιοργάνωση και επιστρέφω. Οι παράγοντες που με εμπνέουν είναι οι φίλοι μου, οι συναναστροφές μου, οι άνθρωποι γύρω μου, το χάος των σχέσεων, της Αθήνας, το απρόβλεπτο στοιχείο κάθε μέρας…
Ποια είναι η δική σου σκοτεινή περίοδο;
Ουσιαστικά την πιο σκοτεινή μου πλευρά μπορεί να τη βρει κανείς στα γραπτά μου. Σε σχέση με τη ζωγραφική, τις χρονιές ’17, ’18, ’19 γεννήθηκαν κάποια έργα με έντονα μαύρα στοιχεία. Ένιωθα πολύ την ανάγκη να μπλέξω φιγούρες μεταξύ τους με βάση το μαύρο. Μετά την Πορτογαλία σταμάτησα να χρησιμοποιώ μαύρο.
Τα ταξίδια τι ρόλο παίζουν σ’ αυτές τις περιόδους;
Πολύ σημαντικό ρόλο. Στα ταξίδια που μπορώ να κάνω με το μυαλό μου ή εκείνα που μπορώ να κάνω με φυσική παρουσία, εκεί είναι η ουσία, εκεί βρίσκω την έμπνευση: στο τροπικό, στο μακρινό, στο άγνωστο. Μ’ αρέσει να τοποθετώ τον εαυτό μου σε survival mode σε άγνωστο περιβάλλον.
Είσαι παρατηρήτρια λοιπόν; Αναζητάς τις μικρές στιγμές στην πόλη;
Ναι, πολύ. Για να καταλάβεις, η διαδρομή που θα κάνω από το σπίτι μου στην Κυψέλη μέχρι το στούντιο στο Γαλάτσι είναι κομμάτι της πρακτικής μου. Αν δεις γύρω σου, αυτά τα χαρτόνια είναι από συσκευές που έχω βρει δίπλα στους κάδους. Είναι σαν να δημιουργώ έναν χάρτη. Βγάζω φωτογραφίες στην Κυψέλη, αναζητώ τα φυτά στα μπαλκόνια… Μ’ αρέσει η αντίθεση στην πόλη. Αναζητώ το τροπικό, το σουρεαλιστικό στοιχείο μέσα σ’ αυτήν, αναρωτιέμαι «Πώς βρέθηκε αυτό εκεί;»
Ας δούμε λίγο τα υλικά που χρησιμοποιείς. Δουλεύεις με χαρτόνι, χαρτί, καμβά, ύφασμα… Ποια είναι η αίσθηση και η ελευθερία που σου δίνει καθένα από αυτά; Γιατί τα επιλέγεις;
Το χαρτόνι είναι καινούργιο υλικό, δεν το δούλευα παλιά, προέκυψε. Μ’ άρεσε πολύ το ότι το έβρισκα. Μου δίνει μία ελευθερία για λάθη. Στον καμβά, για παράδειγμα, συμπεριφέρομαι πιο ντελικάτα, ενώ στο χαρτόνι, όχι. Έτσι άρχισα να χρησιμοποιώ ξανά και τα λαδοπαστέλ. Το κάθε υλικό, όμως, μου μιλάει. Το χαρτόνι που βρίσκω, ένα πουκάμισο, οτιδήποτε επεξεργαστώ έχει μία ιστορία από πριν, γι’ αυτό δίνω σημασία από πού παίρνω τα υλικά μου.
Ποιες είναι οι πιο ισχυρές επιρροές σου;
Με τη μουσική έχω τρομερή σύνδεση, συνοδεύει πάντα όλα μου τα έργα. Θα σου πω συνθέτες που ακούω πολύ, ενώ δημιουργώ: Ali Farka Touré, Gilberto Gil , Tim Maia , Simentera, Caetano Veloso και γενικά το κίνημα Tropicalia στη Βραζιλία του 1960 αποτελεί πηγή έμπνευσης. Το χάος των χρωμάτων και η ελευθερία της μουσικής. Ένας εικαστικός εκείνης της περιόδου που με εμπνέει επίσης είναι ο Helio Oiticica. Επίσης Χατζιδάκι ακούω πολύ. Έχω βέβαια και καλλιτεχνικές επιρροές από Matisse, Picasso, καλλιτέχνες που έχουν παίξει πολύ ρόλο στο χρώμα και στις μορφές στο έργο μου.
Σουρεαλισμός και χρώμα ενώνονται και φέρνουν στο Frogs to Princes τρία υπέροχα σημειωματάρια τα οποία έχεις επιμεληθεί. Πώς εμπνεύστηκες τα συγκεκριμένα σχέδια;
Από την αρχή της συνεργασία μας ήταν φανερό ότι παρά το χάος που επικρατεί μέσα μου, θα βγάζαμε κάτι ωραίο. Για μένα ήταν ένα πάρα πολύ ωραίο παιχνίδι όλο αυτό. Ήταν μία πολύ χαλαρωτική συνεργασία. Αυτό που ήθελα ήταν να αναδειχθεί το χρώμα. Τα σχέδια είναι φτιαγμένα στο illustrator, είναι digital art δηλαδή. Έχουν κοινά στοιχεία μεταξύ τους, ενώ υπάρχουν και κάποια καλοκαιρινά στοιχεία, αλλά αυτό που ήθελα κυρίως είναι να είναι fun! Τα έντονα χρώματα, τα σχέδια που θυμίζουν καλοκαίρι, ήθελα να θες να έχεις μαζί σου το notebook, να το ανοίγεις. Είναι χαρά μου να έχει κάποιος ένα έργο μου στην τσάντα του. Μ’ αρέσει που είναι τόσο προσωπικό προϊόν και θα ήθελα κάθε σημειωματάριο να βοηθήσει εκείνους που θα το αποκτήσουν να βγάλουν τις πιο σουρεαλιστικές σκέψεις τους στο χαρτί.
Εξυμνείς το ελεύθερο σώμα, παίζει σπουδαίο ρόλο στα έργα σου. Είναι τις περισσότερες φορές το κέντρο της σύνθεσης. Διαφορετικές φιγούρες σε διαφορετικά τοπία… Μίλησέ μας γι’ αυτό.
Κάθε φορά είναι και λίγο διαφορετικό, αλλά υπάρχει ένα αυτοαναφορικό στοιχείο σίγουρα και παρουσιάζεται ανάλογα με το πώς νιώθω. Το αρσενικό και το θηλυκό εναλλάσσονται με έναν τρόπο στη ζωή μου. Θα σχολιάσω τα γυναικεία στοιχεία σε ένα σώμα και κυρίως θα τονίσω κάποια στοιχεία που θεωρώ πως έχω εγώ έντονα πάνω μου, όπως για παράδειγμα είναι η μύτη μου, που τώρα την έχω αγκαλιάσει, ενώ παλιότερα όχι. «Πώς νιώθω σήμερα;» αυτό αναρωτιέμαι, ενώ ζωγραφίζω. Επίσης θέλω να σχολιάσω την πραγματικότητα, σε αντίθεση με τα πρότυπα π.χ. του Instagram. Κατά βάση, όμως, είμαι εγώ. Βάζω τον εαυτό μου σε διάφορα μέρη.
Σου λείπουν τα ταξίδια;
Ναι, είναι το όνειρό μου να έχω τη βάση μου στην Αθήνα και να μπορώ να ταξιδεύω. Τώρα θα βρεθώ σε ένα residency στη Σερβία, στο Βελιγράδι, στο Foot Note Residency. Θέλω να δω τι κοινά σημεία ίσως υπάρχουν με την Αθήνα και ποια τροπικά στοιχεία μπορώ να βρω εκεί. Φαντάσου ότι δεν έχω κλείσει επιστροφή, θέλω να έχω την αίσθηση της ελευθερίας…
Στη ζωγραφική σου παρουσιάζεται ένα πολύ παιδικό, πηγαίο και αυθόρμητο στοιχείο…
Αυτό είναι σίγουρο! Ξαναγυρνώ στην παιδική μου ηλικία. Φυσικά, ζωγράφιζα πολύ από μικρή. Τώρα είναι σαν meditation για μένα.
Στους πίνακές σου κυριαρχεί το χρώμα, οι τρελές συνδέσεις και ο συμβολισμός. Υπάρχει ένα έργο σου που λέει περισσότερο «Χριστίνα» από τα υπόλοιπα;
Μάλλον από τη σειρά με τις μορφές με τους φοίνικες. Διαλέγω το τελευταίο μου έργο που πήρε μέρος στην έκθεση στο Amphicar και λέγεται “trapped on survival mode”. Στα έργα μου υπάρχει ένα συλλογικό ασυνείδητο συμβόλων τα οποία επαναλαμβάνονται, όπως το βατραχοπέδιλο, ο φοίνικας, τα γυναικεία στοιχεία. Το συγκεκριμένο έργο περιγράφει μία κατάσταση ανηδονίας. Ωστόσο, υπάρχει ο διακόπτης ON/OFF εκεί ψηλά… Προσπαθώ να φτιάξω ένα αλφαβητάρι συμβόλων των πινάκων μου. Είμαι αρκετά επηρεασμένη από τον Jung. Μέσα απ’ όσα κάνω ψάχνω τον εαυτό μου. Θέλω να καταλάβω τι θέλουν να μου πουν τα σύμβολα και τι θέλω να πω εγώ μέσα από αυτά. Πολλά πράγματα συμβαίνουν ασυνείδητα και αργότερα τα παρατηρείς και τα μελετάς. Ειδικά την περίοδο της καραντίνας, σημείωνα συνεχώς τα όνειρά μου, επεξεργαζόμουν τα σύμβολα που έβλεπα και ζωγράφιζα πολλά από αυτά.
Είναι η διέξοδός σου η ζωγραφική;
Σίγουρα. Απλώς πολλές φορές, επειδή τα χρώματα που χρησιμοποιώ είναι χαρούμενα, ακόμη κι αν εκφράζω μία δύσκολη κατάσταση σε έναν πίνακα, ο θεατής μπορεί να θεωρήσει ότι είμαι εντάξει, ενώ δεν είμαι. Δεν μπ&
CHECK THESE PRODUCTS